Tüm Eczacı İşverenler Sendikası (TEİS) Genel Başkanı Ecz. Nurten Saydan, Türkiye genelindeki ilaç yokluğu sorununa ilişkin açıklamalarda bulunarak, sorunun ciddi boyutlara ulaştığını belirtti. Saydan, özellikle Euro kurunun güncellenmemesinin, ilaç temininde zorluklar yaşanmasına neden olduğunu ve bunun sonucunda eczanelerdeki ilaç eksikliğinin katlanarak arttığını ifade etti.
İlaç Yokluğu Sorununun Nedenleri
Saydan, Türkiye'deki ilaç yokluğu sorununu, bir yılı aşkın süredir güncellenmeyen ilaç fiyatlandırma sistemine ve Euro kuru farkına bağladı. 2023 yılında yapılan güncellemeyle Euro kuru 21,67 TL olarak belirlenmişti, ancak gerçek piyasa kuru 49 TL seviyelerine ulaşmış durumda. Bu büyük fark, özellikle ilaç ve hammadde temininde zorluklar yaşanmasına yol açtı. Saydan, 'İlaç firmaları, yüksek kur farkı nedeniyle ilaçları ya hiç piyasaya sürmüyor ya da çok kısıtlı miktarlarda veriyor' dedi.
İlaç Eksikliklerinin Kapsamı Genişliyor
Son bir yıl içinde Türkiye'deki eczanelerdeki ilaç eksikliği oranının büyük bir hızla arttığını belirten Saydan, eksikliği yaşanan ilaçların çoğunun, halk sağlığını doğrudan etkileyen ürünler olduğunu vurguladı. En çok eksikliği yaşanan ilaçlar arasında kanser ilaçları, diyabet ilaçları, tansiyon ilaçları, depresyon ilaçları gibi hayati önem taşıyan ilaçlar yer alıyor. Ayrıca, mevsimsel grip aşılarının bile temin edilememesi, ilaç yokluğunun boyutlarını gözler önüne seriyor.
Saydan, özellikle çocuklar için gerekli ateş düşürücü ilaçlar, kemoterapi ilaçları ve insülin gibi ilaçların raflarda bulunamadığını, bunun vatandaşların sağlığını tehlikeye attığını belirtti.
Piyasadaki Belirsizlikler ve Sorunun Çözümü İçin Teklifler
Eczacılık sektörünün yaşadığı bu sorunun, kur farklarından kaynaklanan derin bir yapısal problem olduğunu dile getiren Saydan, bu sorunun iki aşamalı bir çözüm süreci gerektirdiğini söyledi.
Kısa Vadede Kur Revizyonu Şart
Saydan, ilaç fiyatlandırmasında kullanılan sabit kurun, güncel kur seviyesine çekilmesinin gerektiğini belirterek, 'Şubat 2026'yı beklemeden kısa vadede bir kur revizyonu yapılması elzemdir. Aksi halde, ilaç yokluğu sorunu daha da büyür ve insanlar sağlıklarını yitirme riskiyle karşı karşıya kalabilir' ifadelerini kullandı. Saydan, ilaç teminindeki bu belirsizliklerin çözülmesi için Sağlık Bakanlığı ve ilgili makamların hızla adım atması gerektiğini vurguladı.
Uzun Vadede Yapısal Değişiklik Gerekiyor
Saydan, uzun vadede ise İlaç Fiyat Kararnamesi'nde köklü bir revizyon yapılması gerektiğini belirtti. Şu anki sistemin ekonomik dalgalanmalara uyum sağlayamadığını ve sürdürülemez olduğunu söyleyen Saydan, ilaç fiyatlandırmasında döviz kuru modelinin terk edilmesi gerektiğini vurguladı. TEİS olarak önerileri arasında, enflasyon bazlı bir fiyatlandırma modeline geçilmesi yer alıyor. Bu modelin, hem firmaların zarar endişelerini ortadan kaldıracağını hem de piyasada istikrar sağlayacağını belirten Saydan, 'Piyasada yaşanan belirsizliklerin son bulması, firmaların ilaç temininde rahatlık sağlaması ve halkın ilaçlara kolay erişimi için bu değişiklikler hayati önem taşıyor' dedi.
Eczaneler Boş Raflarla Karşı Karşıya
İlaç yokluğu nedeniyle eczaneler, artık boş raflarla karşı karşıya kalıyor. Saydan, 'Eczanelerimizde artık reçeteler karşılanamıyor. Bu durum, hem halk sağlığını tehdit ediyor hem de eczacılık sektörünü ciddi şekilde zorluyor' dedi. Piyasada bu kadar fazla ilacın bulunamaması, vatandaşların tedaviye ulaşmasını engelliyor ve sağlık hizmetlerinin aksamalarına yol açıyor.