Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 2024 yılına ait tüberküloz (TB) raporunu yayımladı. DSÖ'nün yıllık raporuna göre, tüberküloz nedeniyle 2024'te dünya genelinde 1,23 milyon kişi hayatını kaybetti. 2023 yılına kıyasla ölüm oranlarında yüzde 3'lük bir düşüş görülse de, vakalarda yüzde 2'lik bir azalma kaydedildi. 2024 yılında, dünya genelinde 10,7 milyon yeni tüberküloz vakası tespit edildi.
Tüberküloz, dünya çapında özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerde en ölümcül bulaşıcı hastalık olmaya devam ediyor. Tüberkülozun çoğunlukla akciğerleri etkileyen, ancak vücudun diğer bölgelerinde de gelişebilen bakteriyel bir hastalık olduğu biliniyor. Öksürük, hapşırık veya tükürük yoluyla havaya yayılan bakterilerle bulaşan tüberküloz, genellikle uzun süreli tedavi gerektiren ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir enfeksiyon olarak dikkat çekiyor.
Tüberküloz Vakalarında Azalma: Covid-19'un Ardından İlk Düşüş
DSÖ'nün tüberküloz verilerine göre, Covid-19 pandemisi sırasında aksayan sağlık hizmetlerinin etkisiyle tüberküloz vakaları ve ölümleri önemli ölçüde artmıştı. Ancak 2024 itibarıyla vakalarda bir düşüş eğilimi gözlemlendi. Bu, pandeminin ardından ilk kez tüberkülozda bir iyileşme işareti olarak değerlendiriliyor. DSÖ, 'Salgın sonrası elde edilen kazanımlar kırılgan. Bu hastalığı sona erdirmek için siyasi kararlılık, sürdürülebilir finansman ve küresel dayanışma gerekmektedir' açıklamasında bulundu.
Tüberkülozun En Fazla Görüldüğü Ülkeler
Tüberküloz vakalarının üçte ikisi, sekiz ülkede yoğunlaşıyor. DSÖ'nün raporuna göre, 2024 yılında tüberküloz vakalarının büyük bir kısmı şu ülkelerde kaydedildi:
-
Hindistan: Vakaların yüzde 25'i
-
Endonezya: Yüzde 10
-
Filipinler: Yüzde 6,8
-
Çin: Yüzde 6,5
-
Pakistan: Yüzde 6,3
-
Nijerya: Yüzde 4,8
-
Demokratik Kongo Cumhuriyeti: Yüzde 3,9
-
Bangladeş: Yüzde 3,6
Bu ülkeler, tüberkülozun yoğun görüldüğü bölgeler arasında yer alıyor. Hindistan, dünya genelindeki tüberküloz vakalarının dörtte birini tek başına oluşturuyor. Diğer yüksek riskli ülkelerde de vaka sayılarının yüksek olmasının başlıca nedeni, sağlık hizmetlerine erişim eksiklikleri, yetersiz beslenme, yüksek HIV enfeksiyonu oranları ve sigara kullanımı gibi faktörler olarak öne çıkıyor.
Tüberküloz Risk Faktörleri
Tüberkülozun yayılmasına neden olan bazı risk faktörleri bulunuyor. Bu faktörler, hastalığın kontrol altına alınmasını zorlaştırıyor:
-
Yetersiz Beslenme: Bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açarak, tüberküloz gibi enfeksiyonların vücutta yayılmasını hızlandırabilir.
-
HIV Enfeksiyonu: HIV virüsü, bağışıklık sistemini zayıflatarak vücudun tüberküloz enfeksiyonuna karşı savunmasını kırar.
-
Sigara Kullanımı: Sigara içmek, akciğerlerin zayıflamasına ve tüberkülozun daha hızlı yayılmasına neden olabilir.
-
Alkol Bağımlılığı: Alkol, bağışıklık sistemini zayıflatarak, tüberküloz enfeksiyonlarının daha şiddetli geçmesine yol açabilir.
Tüberkülozla Mücadelede Küresel Zorluklar
DSÖ, tüberkülozun tedavi edilebilir bir hastalık olduğunu ancak küresel ölçekte etkili bir mücadele için birçok engel bulunduğunu belirtiyor. Salgın sonrası elde edilen kazanımların hâlâ kırılgan olduğunu ifade eden DSÖ, 'Siyasi kararlılık, sürdürülebilir finansman ve küresel dayanışma ile tüberküloza son verebiliriz' açıklamasında bulundu. Özellikle düşük gelirli ülkelerdeki sağlık sistemlerinin iyileştirilmesi ve bu hastalığa karşı daha fazla kaynak ayrılması gerektiği vurgulandı.